O mikrobiomie pisałyśmy już wcześniej. Czym tak właściwie jest, jak wygląda jego prawidłowy skład i dlaczego jest tak ważny – na te pytania znajdziecie odpowiedz tutaj https://bioteam.com.pl/czym-jest-mikrobiom/.Tym razem opowiemy coś więcej na temat różnorodności mikrobiomu skóry.

Mikrobiom skóry

Jako największy organ człowieka, bo zajmując około 1,8m2, skóra odgrywa kluczową rolę w obronie naszego organizmu. Stanowi barierę oddzielającą środowisko wewnętrzne od zewnętrznego. Jako pierwsza reaguje na zmiany środowiska zewnętrznego oraz ataki drobnoustrojów patogennych, dlatego utrzymanie jej w dobrym stanie jest bardzo ważne.

Jak zbudowana jest skóra? Skóra składa się z dwóch odrębnych warstw: naskórka, czyli warstwy zróżnicowanych keratynocytów i skóry właściwej. Warstwa wierzchnia, czyli warstwa rogowa naskórka, składa się z końcowo zróżnicowanych, pozbawionych jądra keratynocytów (zwanych również łuskami).

Skład mikrobiomu

W skład mikrobiomu skóry wchodzą miliony różnych gatunków bakterii, wirusów i grzybów. Najczęściej występujące bakterie to: Cutibacterium (dawne Propionibacterium), Corynebacterium, Staphylococus, Streptococcus, Acinetobacter oraz Finegoldia. Analiza sekwencji wirusowego DNA wykazała obecność na skórze wirusów z rodziny: Papillomaviridae (β-, γ-HPV), Polyomaviridae i Circoviridae. Natomiast z gatunków grzybów obecne są: Malassezia spp. oraz Candida spp. 

Warto wiedzieć

Skóra zasiedla się po raz pierwszy w trakcie porodu i w zależności od tego, czy był to poród siłami natury, czy może przez cesarskie cięcie, kolonizowana jest przez różne szczepy. Przechodząc przez kanał rodny matki, skóra noworodka ma kontakt z bakteriami takimi jak Lactobacillus spp., Prevotella spp., Sneathia spp. W przypadku cesarskiego cięcia jest to wtedy mikroflora szpitalna, pochodząca ze skóry matki oraz personelu medycznego (Staphylococcus spp., Corynebacterium spp., Propionibacterium spp.). Do około 3 roku życia skóra charakteryzuje się największą różnorodnością gatunkową. Jest to związane z licznymi zmianami w diecie, etapami rozwoju ruchowego, a także różnymi miejscami przebywania małych dzieci.

Wpływ układu hormonalnego

Wpływ układu hormonalnego na florę skóry widoczny jest głównie w okresie pokwitania oraz u kobiet w okresie ciąży i menopauzy. W okresie dojrzewania wzrost aktywności androgenów powoduje zwiększoną aktywność gruczołów łojowych stwarzających warunki dla bakterii C. acnes. Bakterie te przyczyniają się do rozwoju trądziku pospolitego u nastolatków.

U osób starszych z racji zmniejszenia aktywności gruczołów potowych, skóra staje się bardziej sucha, przez co częściej jest zasiedlana przez drożdżaki i dermatofity.

Mikrobiom skóry – skład

Skład gatunkowy mikrobiomu skóry u dorosłych osób jest bardzo zróżnicowany i charakterystyczny dla każdego człowieka (tak jak linie papilarne). Może się on różnić w zależności od wieku, płci, rasy, diety czy środowiska. Ponad to liczne badania wykazały, że wiele czynników zewnętrznych również wpływa na florę skóry, m.in.:

– przyjmowane leki,

– stosowane kosmetyki, mydła i produkty do higieny osobistej,

– styl życia, stres,

– ekspozycja na promieniowanie UV,

– sposób odżywiania.

Mikroorganizmy bytujące na powierzchni skóry są specyficzne dla danego miejsca na ciele. Obszary skóry możemy podzielić w zależności od panujących warunków na takie, jak:

– łojowe (tłuste) – o dużej gęstości gruczołów łojowych np. skóra twarzy, klatki piersiowej i pleców, gdzie dominują bakterie lipofilne (Cutibacterium spp.) oraz grzyby (Malassezia spp.),

– wilgotne – wyższa temperatura i wilgotność w miejscach np. pachwin lub pachy, sprzyja rozwojowi drobnoustrojów występujących w warunkach typowych dla pałeczek Gram-ujemnych czy Staphylococcus aureus,

– suche – powierzchnie narażone na duże wahania temperatury, takie jak skóra ramion i nóg, mają obniżoną liczbę drobnoustrojów.

Mikrobiom skóry a pH

Gruczoły potowe obecne w wilgotnych miejscach, odgrywają istotną rolę w termoregulacji poprzez parowanie wody, która również zakwasza skórę. Takie warunki są niekorzystne dla wzrostu i kolonizacji niektórych mikroorganizmów. Ponadto pot zawiera cząsteczki przeciwdrobnoustrojowe (wolne kwasy tłuszczowe i peptydy przeciwdrobnoustrojowe), które hamują kolonizację drobnoustrojów patogennych. Mikrobiom wspiera skórę w utrzymaniu pH, które odgrywa kluczową rolę w procesie prawidłowego złuszczania i odnowy naskórka. Bakterie mają zdolność do rozkładu sebum, zmieniając je w naturalne substancje nawilżające, dzięki czemu utrzymana zostaje równowaga hydrolipidowa skóry.

Jak widać skóra posiada liczne mechanizmy ochronne, zapewniające odpowiednie warunki wzrostu prawidłowej florze bakteryjnej. Jednak w przypadku zaburzenia równowagi ilościowej lub gatunkowej pojawiają się wtedy zaburzenia, takie jak AZS, alergie, łupież czy inne choroby skóry. Może również dochodzić do uczucia dyskomfortu spowodowanego nadmierną suchością skóry, czy jej nieprawidłową odnową. 

Mikroflora przejściowa

Mikroflora przejściowa, czyli występująca w warunkach patologicznych, przyczyniająca się do rozwoju chorób skóry to głównie bakterie: Staphylococcus aureus, Streptococcus pyogenes, Pseudomonas aeruginosa oraz Cutibacterium acnes. Atopowe zapalenie skóry (znane również jako wyprysk) jest przewlekłą, nawracającą chorobą zapalną, na którą składa się wiele czynników, w tym upośledzenie bariery naskórkowej, aktywacja komórek odpornościowych i zmiany w środowisku mikroorganizmów skóry. W atopowym zapaleniu skóry obserwuje się obecność S. aureus (aż 90% przypadków) przy równoczesnym zmniejszeniu liczebności S. epidermidis, co świadczy o zachwianiu równowagi bakteryjnej – dysbiozie.

Jak zadbać o zdrową skórę?

Zaburzenie równowagi w mikrobiomie skóry przyczynia się do obniżenia jej funkcji barierowych oraz do rozwoju licznych chorób. Dlatego bardzo ważne jest właściwe dbanie o jej zdrowie poprzez codzienna pielęgnację. Nie mamy wpływu na wiele czynników zewnętrznych, które negatywnie wpływają na florę skóry, natomiast stosując odpowiednią pielęgnację możemy wspomagać jej prawidłowy wzrost. Warto na co dzień kosmetyków, które delikatnie oczyszczają, nie uszkadzając naturalnej warstwy.

Ciekawostką jest zastosowanie probiotyków oraz ich metabolitów, które korzystnie wpływają na kondycję skóry oraz łagodzą występujące stany zapalne.

Literatura:

1. Byrd A.L., Belkaid Y., Segre J.A.: The human skin microbiome. Nature Reviews Microbiology, Volume 16, 143 (2018)

2. Grice E.A., Segre J.A.: The skin microbiome. Nature Reviews Microbiology, Volume 9, 244–253 (2011)

3. Kong H.H., Segre J.A.: The skin microbiome: looking back to move forward. J. Invest. Dermatol. 132, 933–939 (2012)

4. Lunjani N., Hlela C., O’Mahony L.: Microbiome and skin biology. Wolters Kluwer Health, Volume 19, Number 4 (2019)

Facebook
LinkedIn
Instagram

Polub i podaj dalej!
fb-share-icon0